LIVE NIRVANA INTERVIEW ARCHIVE November 25, 1991 - Amsterdam, NL

Het vorig jaar nog tamelijk onbekende Nirvana is de afgelopen maanden als een komeet omhoog geschoten dankzij de CD Nevermind al dat weken lang de Moordlijst aanvoert.

Ook de commerciele radiostations hebben zich vastgebeten in het fenomeen, hetgeen opmerkelijk genoemd mag worden gezien hun underground-achtergrond.

De single Smells Like Teen Spirit dreigt zelfs een hit te worden en van de CD zijn wereldwijd al meer dan 1,000,000 exemplaren over de toonbank gegaan. Hun eenmalig optreden onlangs in Amsterdam was dan ook in minder dan een half uur uitverkocht.

Hype, maar niet heus?

November 1991. Ondanks het feit dat tijdens de toegift van het concert in Paradiso een kleine slachting heeft plaatsgevonden, waarbij drummer David Grohl en zanger/gitarist Kurdt Kobain het drumstel een onherroepelijk maar spectaculair einde lieten beleven, oogt de donkerharige drummer opmerkelijk fris, hetgeen overigens niet van de zanger gezegd kan worden. Uitgeteld aan een pilsje lurkend monstert deze de drukte in de kleedkamer met een wazige blik in de ogen van: Wat doet dat allemaal hier?

Nirvana is in korte tijd doorgebroken van onbekend en onbemind tot lievelingen van het progressieve rockpubliek. 'Eindelijk weer wat leuks in de hitparade,' verzucht menigeen.

Het heeft het trio geen windeieren gelegd, maar de druk van het snelle succes lijkt groot. Op een wat rustiger locatie verklaart Dave: 'Het leven dat we nu leiden, van alsmaar onderweg zijn en optreden, is zwaar en hectisch. Ik heb vrienden die niet zo frequent naar rockconcerten toegaan. Als die eens naar een concert van Nirvana gaan en ons na afloop komen opzoeken in de met zuipende en blowende gasten gevulde kleedkamer, staan ze vaak vreemd te kijken. Toch, je raakt er aan gewend. Ik moet nu eenmaal actief zijn. Als ik weer terugga naar Amerika, zit ik me binnen de kortste keren dood te vervelen. Die rusteloosheid drijft me altijd weer naar nieuwe tournees toe.'

Toeren deed David zijn halve leven al. Nadat hij in Washington D.C. in enkele punkrockbandjes had gezeten (Dainbramage en Mission Impossible) vroeg de groep Scream hem als drummer. Hij verliet de highschool om met hen op tournee te kunnen gaan. 'Kurdt en Chris [Novoselic, bassist van Nirvana] hadden mij zien spelen met Scream en vroegen mij of ik geïnteresseerd was in hun band. Toen Scream éénmaal aan barrels lag, belde ik hen en de zaak was vlug beklonken.'

BUSINESS

Telkens onderweg zijn en voortdurend optreden eisen hun tol. Nirvana was twee jaar geleden slechts bij een k1eine groep ingewijden bekend dankzij het album Bleach, een weliswaar iets rauwere plaat dan Nevermind, maar niet echt ontoegankelijk.

Dave: ‘Bleach verscheen in 1989 op het Sub Pop label. De reden dat de verkoop hiervan destijds niet goed liep was de belabberde distributie. Er zijn toen toch nog 70.000 platen verkocht, maar dat is te danken aan inventieve kopers, want je moest de platen met een lampje zoeken. De platenzaken hadden ze gewoon niet in de rekken staan.'

De laatste CD is dan ook uitgebracht bij een grote platenmaatschappij, Geffen Records. Dit, terwijl op de hoes vermeld staat dat Nevermind is geproduceerd 'by special arrangement with Sub Pop Records'. Op de vraag of dit label op volgende CD's ook vermeld zal worden, reageert David ontkennend: 'We waren in de periode dat Nevermind opgenomen werd nog onder contract bij Sub Pop. Aangezien de plaat bij Geffen Records uitkwam, waren we genoodzaakt onszelf als het ware uit het contract te kopen. We hebben een flinke som geld betaald. En terecht. We hebben nog steeds een goed contact met de lui die daar werken. Het zijn maar gewone mensen als jij en ik, geen doortrapte zakenlieden. Datgene wat elke keer weer een werkverhouding kan verzieken, is de business. En waar wij ons mee bezig houden, zie ik niet als zaken doen, hoewel we platen maken en geld verdienen. Het essentiële verschil met veel andere bekende groepen is dat bij de platenmaatschappij en bij ons niemand deze bezigheden als een noodzakelijk beroep of als geldmaken ziet.'

Het lijkt mij dan een contradictie om toch voor een grote platenmaatschappij te kiezen.

'Ik noemde je al de slechte distributie. Bij Sub Pop werken normale, muziekminnende mensen, die op een gegeven moment zoveel platen moesten verkopen, dat ze compleet over de rooie gingen. Ze leden verliezen, maakten fouten en schulden en gingen zelfs bijna failliet. Nu zitten ze trouwens weer op een goed spoor, maar in die tijd… We voelden ons klemgezet en probeerden daar uit te komen door met grotere platenmaatschappijen te onderhandelen. Er waren acht grote labels die geïnteresseerd waren en zij boden ons ongelofelijke bedragen, variërend van $500.000 tot $1.000,000, In plaats van daarop in te gaan kozen we bewust voor Geffen, die ons minder geld bood, maar die bereid was om ons in artistiek opzicht totale vrijheld te gunnen. Wat de muziek en de teksten van Nirvana aangaat willen wij de beslissingen nemen. Bij ons huidige label werken mensen die dat begrijpen, zij kennen de underground en respecteren de grillen van de subcultuur. En bovendien is het geld dat we van Geffen kregen geheel besteed aan studio- en video-opnamen en als afkoopsom ten behoeve van Sub Pop.'

Nirvana als groep staat dus niet voor de op de hoes van Nevermind afgebeelde baby, die tegen de stroom inzwemmend het grote geld tracht te bereiken?

'Nee,' roept David verontwaardigd, 'het is het beeld van een kleine baby in blauw water en dat is gewoon mooi. Je blik wordt er vanzelf naar toe getrokken, het is een pakkend beeld.'

Maar wat doet dat dollarbiljet daar dan bungelend aan die haak?

Dat dollarbiljet symboliseert de hele Amerikaanse cultuur: de materialistische opvoeding die kinderen krijgen, de adoratie die hen wordt bijgebracht voor de dollar. Voor Amerikanen betekent een dollar geluk, succes, vrijheid. De hoes spreekt voor zich! Geld is de wortel van alle kwaad. Wij willen dit aan de kaak stellen, want wij zijn anti-materialistisch. Geld is de oorzaak van het feit dat er grenzen zijn en oorlogen. Geld brengt verdeeldheid onder de mensen, upper-en lowerclass, you know?'

DISTORTED

Op dit moment is er bloeiende muziekscène in Seattle. Voelt Nirvana zich verwant aan groepen als Screaming Trees, Mudhoney, Soundgarden, The Wipers, Tad?

David bevestigt dit enthousiast 'Het is een vriendenclub. We gaan stappen met de jongens van Mudhoney, drinken een pilsje met Screaming Trees. Maar om nu te beweren, zoals veel recensenten "Die band heeft de Sub Pop sound" dan ga je echt te ver. Het is niet het geluid, meer de houding en levensstijl.'

Toch hoor ik wel muzikale overeenkomsten

'Kijk, Nirvana klinkt niet als Mudhoney, The Screaming Trees klinken anders dan Tad. Het is harde muziek, dat is waar, harde distorted rock & roll, maar het enige wat de muziek van deze groepen bindt, is het vermogen een goed nummer te schrijven.'

Wie is op de naam Nirvana gekomen? Is het geïnspireerd op de Rasta of de Indiase cultuur?

'Dat was Kurdt’s idee. Het komt uit de Indiase cultuur. Voor mij betekent het de verlossing van pijn en lijden, een soort hoger stadium van extase. Maar bovenal is het gewoon een naam die ons goed in de oren klinkt.'

LOTSBESTEMMING

Hebben jullie al veel nieuw materiaal verzameld?

'Zeker. Maar een nieuwe CD zal niet voor september, oktober volgend jaar uitkomen, denk ik. Op het moment richten we ons hoofdzakelijk op optredens en pogen we het hoofd koel te houden om niet te verzanden in gekte. Het gaat allemaal zo waanzinnig snel. De tournee begon op 18 augustus. Eigenlijk wilde ik vorige maand al naar huis, maar we zullen nog tot 15 december in Europa moeten blijven.'

Je bent nu 22 jaar. Ben je niet bang min of meer opgebrand of uitgemolken te zijn voor je dertigste?

'Ach weet je, iedereen die verwacht zijn hele leven in een band te zitten is full of shit. Ik wil beslist meer kennis vergaren. Wat ik op het ogenblik meemaak, is te fantastisch voor woorden, maar ik besef dat het slechts een fase is. Ik geniet ervan, maar alles is tijdelijk. Ik denk dat er niets ergers is dan iemand die beroofd wordt van de kans om te gaan studeren. Daarom zal ik, als ik met deze band wat geld verdiend heb, zeker na een periode van bezinning een opleiding gaan volgen. Maar ik klaag niet. Al mijn vrienden zouden nu wel in mijn schoenen willen staan. Op dit moment kan ik moeilijk anders dan mezelf gelukkig prijzen. Ik denk dat het een soort lotsbestemming moet zijn geweest. Alles viel op de juiste plaats. Ik vind het nog steeds vreemd, het succes heeft ons overdonderd. We zijn nu vier maanden op tournee, terwijl de CD pas twee maanden geleden uitkwam. Nu zijn er al meer dan 1.000.000 exemplaren in de Verenigde Staten verkocht, it's just fuckin' crazy. Onze concerten hier zijn wel overal uitverkocht, maar we zijn nog niet in Amerika geweest sinds de platenverkoop daar zo ongelooflijk gestegen is. Waarschijnlijk zullen we het ons pas echt moeten realiseren als we weer terug zijn.'